9 opartych na faktach korzyści zdrowotnych bananów

Banan zwyczajny (właściwy) to współcześnie jeden z najpopularniejszych i najbardziej znanych owoców tropikalnych. Jego pierwsze odmiany uprawiane były w Indiach od VI stulecia p.n.e. Współczesne podgatunki hoduje się natomiast na na szeroką skalę w Azji, Ameryce Środkowej i Brazylii i Afryce.

Z biologicznej perspektywy gatunek ten charakteryzują jagodowe owoce okrytonasiennych roślin z rodzaju bananowców (Musa L.). Mają one podłużny, wygięty i łukowaty kształt, najczęściej o długości 10-30 cm, żółtą, zieloną lub czerwoną skórkę i jasny, białożółty miąższ. W przeciwieństwie do innych owoców tropikalnych (np. kiwi czy pomarańczy) nie zawierają nasion – widoczne są jedynie ślady po miejscach na nie. Do ich najpopularniejszych odmian zalicza się:

Banany to nie tylko doskonała, słodka przekąska, ale również składnik wielu dań – m.in. sałatek owocowych, koktajli i ciast.

Owoce odmian deserowych są przeznaczone do jedzenia na surowo (najlepsze walory smakowe mają banany, na których skórce pojawiły się już brązowe cętki czy plamki), a odmiany skrobiowe najlepiej spożyć po obróbce termicznej. Można je więc gotować, piec, a nawet – podobnie jak tradycyjne frytki – smażyć w głębokim tłuszczu, np. maśle.  Popularną formą spożycia owoców jest również konsumpcja bananów w postaci suszonej – tzw. chipsów bananowych (Ravinder Singh, 2018).

Jako że przedmiotem niniejszego artykułu są prozdrowotne właściwości bananów, poniżej prezentujemy osiem korzyści wynikających z włączenia ich do codziennej diety. Wszystkie wymienione zalety i walory zdrowotne bananów udowodniono naukowo, a ich skuteczność potwierdzono badaniami klinicznymi.

1. Banany dostarczają do organizmu niezbędne składniki odżywcze

Według danych liczbowych United States Department of Agriculture National  (USDA) National Nutrient Database for Standard Reference, Release  (badania na rok 2015/2016) wartość odżywcza 100 g bananów bez skórki (Musa acuminata Colla) kształtuje się w następujący sposób: 1,09 g białka, 22,84 g węglowodanów, 0,33 g tłuszczu, 74,91 g wody. Owoce dostarczają także cennych witamin (m.in. 8,7 mg witaminy C; 0,031 mg tiaminy, tj. witaminy B1, 0,073 mg ryboflawiny, tj. witaminy B2, 0,665 mg niacyny, tj. witaminy B3; 0,367 mg witaminy B6, 0,10 mg witaminy E oraz śladowe ilości witaminy A oraz K), kwasu pantotenowego – 0,0334 mg, choliny 9,8 mg, a także makro- i mikroelementów:  m.in. 22 mg fosforu, 5 mg wapnia, 27 mg magnezu, 358 mg potasu, 1 mg sodu, 0,0022 mg fluoru, 0,26 mg żelaza oraz 0,15 mg cynku. Wymienione składniki stanowią uzupełnienie dziennego na nie zapotrzebowania i wspierają prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu.

2. Banany jako istotny składnik energetyczny w diecie sportowców

Banany to niskotłuszczowe i wysokokaloryczne owoce. Ze względu na wysoką zawartość błonnika pokarmowego, potasu oraz duży ładunek energetyczny, jaki ze sobą niosą – tj. 371 Kj (89 kcal) –  zaleca się ich spożycie m.in. zawodowym sportowcom oraz innym osobom aktywnym fizycznie (R. Singh, 2018; R.H. Stover,  N.W. Simmonds, 1987). Mikro- i makroelementy zawarte w bananach  wspomagają leczenie urazów i kontuzji, ułatwiają regenerację organizmu po intensywnym treningu i podnosząc poziom glukozy we krwi, po zakończonych ćwiczeniach fizycznych, dostarczają niezbędnych zasobów energii do dalszego, efektywnego działania.

3. Owoce bananowca zmniejszają ryzyko chorób cywilizacyjnych i innych zaburzeń

Zawarte w bananach antyoksydanty i przeciwutleniacze minimalizują ryzyko wystąpienia zaburzeń typu neurodegradacyjnego,  chorób zwyrodnieniowych oraz chorób nadciśnienia tętniczego, chorób wieńcowych oraz serca, a także cukrzycy. Wysokie stężenie kwasów fenolowych i flawonoidów (C.V. Borges i in., 2014) pozwala na zwalczenie wolnych rodników i wspieranie pracy narządów wewnętrznych – m.in. żołądka, jelit i nerek.

4. Banany działają antydepresyjnie

Banany to również owoce bogate w serotoninę. Ich spożycie pomaga więc zwalczyć i załagodzić objawy depresji. Mają one również działanie profilaktyczne – stymulują procesy psychologiczne organizmu, modyfikują nastrój człowieka, redukują objawy stresu i odprężają, wprowadzając jednostkę w przyjemny, pozytywny stan psychiczno-fizyczny. Wspomniana wcześniej serotonina hamuje także wydzielanie soku żołądkowego poprzez stymulację mięśni gładkich jelit.

5. Banany obniżają cholesterol i redukują ryzyko chorób z nim związanych

Za wsparcie organizmu w walce ze złym cholesterolem odpowiadają zawarte w bananach składniki odżywcze – głównie skrobia. Jako że wykazuje ona działanie hipocholesterolemiczne i pozytywnie wpływa na mikroflorę bakteryjną jelit, ma ogromne znaczenie dla zdrowia człowieka. Banany, regulując stężenie cholesterolu w surowicy, chronią także  przed miażdżycą, obrzękami, chorobami serca oraz tętniczymi.

6. Banany wpierają leczenie osób borykających się z anemią

Banany należą do owoców, których się spożycie w celach leczniczych i profilaktycznych zaleca  - przede wszystkim osobom chorującym na anemię. Wysoka zawartość żelaza w bananach pomaga bowiem zwiększyć produkcję hemoglobiny we krwi i stymulować jej właściwy rozwój (K. S. Kumar, 2012).

7. Regularne spożywanie bananów wspiera pracę przewodu pokarmowego

Banany pomagają eliminować i łagodzić objawy niepożądanych dolegliwości trawiennych. Neutralizują dyskomfort i przynoszą znaczącą ulgę w przebiegu takich stanów, jak: zaparcia, zgaga, wrzody, biegunka czy mdłości (zgłasza w przypadku kobiet w ciąży). Wspierają pracę układu pokarmowego i utrzymanie zdrowej kondycji mikroflory jelitowej, stabilizują kwasowość żołądka i dzięki swej miękkiej i gładkiej konsystencji nie podrażniają go.

8. Banany pomagają rzucić palenie

Jedzenie tropikalnych owoców, dzięki wysokiej zawartości witamin i składników odżywczych, wspiera walkę z nałogiem palenia papierosów. Zwalczenie niezdrowego i szkodliwego nawyku wspierają zawarte w bananach witaminy C, A, B6 i B12. Ponadto, potas i magnez, stanowiące istotne mikroelementy w bananach, wspierają organizm  w momencie rezygnacji z dostarczania do organizmu nikotyny.

9. Banany wpierają pielęgnację i leczenie chorób skóry

Owoce bananowca znajdują również szerokie zastosowanie w dermatologii, kosmetyce i medycynie naturalnej.  Miejscowe przyklejenie skórki banana do zmian skórnych powoduje ich regenerację – np. w przypadku brodawek banan powoduje ich kurczenie się i odpadnięcie. Zewnętrznie można stosować ją również w sytuacji ukąszeń i ugryzień owadów – zmniejsza powstały obrzęk i łagodzi pieczenie. Rozgnieciony i nałożony na twarz banan – w postaci naturalnej, organicznej maseczki – nawilża cerę, eliminuje zaczerwienie i niekorzystne zmiany skórne, odżywia i regeneruje zmęczoną , suchą skórę twarzy, a dzięki zawartych w nim antyoksydantach – zapobiega powstawaniu zmarszczek.

Pozostałe właściwości lecznicze bananów. Podsumowanie.

Banany to owoce o szerokim zastosowaniu zdrowotnym i leczniczym. Jako że nie sposób wymienić ich wszystkie właściwości, powyższą listę uzupełnić warto także o kilka innych prozdrowotnych działań. Spożycie bananów bowiem wzmacnia układ odpornościowy i nerwowy organizmu, wspomaga nawodnienie organizmu, utratę zbędnych kilogramów w trakcie diet odchudzających (ze względu na wysoki indeks IG mogą być wówczas spożywane w ograniczonej ilości) i poprawia poziom tlenu w obiegu krwionośnym organizmu.

Źródła:

1. Ravinder Singh, Ravinder Kaushik, Saurabh Gosewade, Bananas as underutilized fruit having huge potential as raw materials for food and non-food processing industries: A brief review, The Pharma Innovation Journal 2018; 7(6): 574-580. The Pharma Journal

2. 09040, Bananas, raw [Scientific Name: Musa acuminata Colla]. USDA National Nutrient Database for Standard Reference, Release 28, full version, wrzesień 2015, wersja poprawiona maj 2016. USDA

3. H. Stover, N.W. Simmonds, Bananas, Harlow, 1987. National Library Board

4. Borges CV, de Oliveira Amorim VB, Ramlov F, da Silva Ledo CA, Donato M, Maraschin M et al. Characterisation of metabolic profile of banana genotypes, aiming at biofortified Musa spp. cultivars. Food chemistry. 2014; 145:496-504. PubMed

5. Kumar KS, Bhowmik D. Traditional and medicinal uses of banana. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 2012, 1(3). Semantic Scholar

6. G. Hessayon, Owoce, Warszawa 1997.

7. G., P. Colditz, Owoce egzotyczne, z niem. przeł. A. Grabowski, Warszawa 1993.