Czy miruna jest zdrowa?

Ryby cieszą się coraz większą popularnością w diecie Polaków. Jako źródło cennego białka i zdrowych kwasów tłuszczowych na lokalne stoły coraz częściej trafia pochodzący zza oceanu buławnik. W poniższym artykule wyjaśniamy, czy miruna - jak powszechnie nazywana jest ta ryba - jest zdrowa i jakie są jej właściwości sensoryczne oraz prozdrowotne.

Miruna - charakterystyka gatunkowa i występowanie 

Miruna (z łac. Macruronus), zwana również buławnikiem, to jadalna ryba z rodziny buławikowatych należąca do rzędu dorszokształtnych i morszczukowatych. Choć jest gatunkiem dotąd bliżej niepoznanym, ma duże znaczenie w rybołówstwie.

W naturalnym środowisku wodnym bytuje w pobliżu dna, w głębokościach morskich od 400 m do 5000 m. Żyje maksymalnie do 25 lat, w gromadach, a jako ryba drapieżna odżywia się małymi rybami, kałamarnicami i skorupiakami. Miruna zamieszkuje w głębokich toniach wodnych w podbiegunowych rejonach Nowej Zelandii, szelfach Patagonii, w południowej części Australii, a także u wybrzeży Oceanu Spokojnego (Pacyfiku) i Oceanu Atlantyckiego w obrębie wybrzeży Ameryki Południowej (głównie w rejonie Chile). Największe zagęszczenie osobników tego gatunku odnotowuje się w Cieśninie Bassa i w pobliżu Tasmanii.

Pod względem różnic gatunkowych ichtiolodzy wyróżniają dwie - poznane w największym stopniu - odmiany gatunkowe ryby: mirunę patagońską (z łac. Macruronus magellanicus) oraz mirunę nowozelandzką (z łac. Macruronus novaezelandiae).

Właściwości fizyczne i wygląd miruny

Buławnik jest rybą o smukłym, podłużnym kształcie, dwubocznie spłaszczonego tułowia, zwężającego się ku końcowi, pokrytego bardzo drobnymi, srebrzystymi, cykloidalnymi łuskami o zielono-niebieskim lub fioletowo-niebieskim zabarwieniu, długiej płetwie grzbietowej i ogólnej budowie ciała podobnej do grenadiera - nieznanego w Polsce gatunku ryb drapieżnych zamieszkujących wody Oceanu Atlantyckiego. Ryba posiada także duże, wyłupiaste oczy, szeroki otwór gębowy, spiczasty pysk i dolną szczękę wystającą przed górną. Dorosły osobnik osiąga długość przeciętną od 40 cm do 70 cm do maksymalnie 90 cm. Największe odnotowane okazy osiągnęły długość 1,2 m i wagę ok. 6 kg.

Walory smakowe i zastosowania kulinarne miruny

Mięso miruny jest chude i bardzo soczyste, charakteryzuje się bardzo jasną, prawie białą barwą. Łatwo poddaje się ono obróbce kulinarnej (termicznej), a w niej wyniku uzyskujemy kruche, bardzo delikatne w smaku mięso rybne. Najpowszechniejszą formą, w jakiej dystrybuowane jest mięso buławnika, są gotowe filety z miruny - jej mięso jest bardzo wrażliwe, dlatego też po połowie rybę natychmiast poddaje się filetowaniu i mrożeniu. Dzięki temu procesowi ryba serwowana jest praktycznie bez ości (co sprzyja podawaniu jej mięsa np. dzieciom lub osobom starszym).

Rybę można przyrządzić w różnorodny sposób. Mirunę z powodzeniem można - podobnie jak inne ryby - smażyć na rozgrzanej patelni na mocno rozgrzanym tłuszczu (np. oleju), piec w piekarniku lub ugotować na parze. Należy pamiętać, iż w zależności od wykorzystanej metody obróbki termicznej, ryba określoną ilość wartości odżywczych. Najwięcej kwasów tłuszczowych z miruny traci ona podczas smażenia, najmniej - w trakcie przygotowywania jej mięsa na parze. Rybę podawać można jako główne danie - m.in. z dodatkiem warzyw korzeniowych (np. pietruszką i marchewką), w ulubionej panierce (np. obtoczona w jajku i bułce tartej bądź w samej mące) lub w sosie (np. śmietanowo-koperkowym, z dodatkiem suszonych pomidorów lub w sosie musztardowym). Ze względu na swój bardzo neutralny, delikatny smak miruna może być dowolnie przyprawiana - według indywidualnych preferencji kulinarnych.

Odżywcze i prozdrowotne właściwości miruny

Jedną z najważniejszych właściwości miruny jest jej niska kaloryczność - w 100 g mięsa znajdziemy zaledwie 74 kcal.

Miruna stanowi również cenne źródło zdrowych kwasów tłuszczowych (w porcji 100 g ryby: tłuszcze ogółem - 1,2 g, jednonienasycone - 0,27 g, wielonienasycone - 0,42 g - w tym omega-3 - 0,3 g, oraz cholesterol - 63 mg). Mięso buławnika bogate jest ponadto w duże ilości pełnowartościowego białka odzwierzęcego (15 g), witamin (głównie A - 34,4 μg, C, E i kompleksu z grupy B: B6 - 0,1 mg, B12 - 0,56 μg, a także D3 - 0,8 μg), a także składników mineralnych i mikroelementów: potasu (264 mg), żelaza, sodu, fosforu (128 mg), selenu (30 μ), magnezu (0,96 mg), niacyny (1,04 mg) wapnia, jodu i aminokwasów.

Ze względu na dużą podaż białka w diecie miruna polecana jest sportowcom i innym osobom podejmującym intensywny wysiłek fizyczny. Zawarte w mirunie składniki mineralne (głównie wapń i fosfor) wpływają ponadto korzystnie na mineralizację kości, wspomagają i poprawiają kondycję włosów, skóry i paznokci oraz wspierają prawidłowy przebieg procesów metabolicznych i chemicznych w organizmie (np. zawarty w mięsie miruny jod). W przeciwieństwie do innych ryb miruna nie zawiera znacznych ilości rtęci i jest bezpieczna dla kobiet w ciąży. Z kolei znaczna ilość kwasów tłuszczowych omega-3 może przyczynić się również do prawidłowego rozwoju płodu i przeciwdziałać powstawaniu zakrzepów. Obecność wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w mięsie miruny decyduje także o tym, iż jest to ryba wskazana w diecie osób borykających się z chorobami układu krążenia oraz miażdżycą. Miruna sprawdzi się również w jadłospisie alergików, astmatyków oraz pacjentów zmagających się z reumatoidalnym zapaleniem stawów, zwyrodnieniami tarczycy czy chorobami serca i układu nerwowego.

Czy miruna jest zdrowa? Podsumowanie

Miruna to jedna z wielu ryb oceanicznych o właściwościach prozdrowotnych. Polecana jest szczególnie osobom dbającym o zachowanie idealnej sylwetki, a także tym będącym na diecie redukcyjnej oraz lekkostrawnej. Dzięki jej uniwersalnemu zastosowaniu kulinarnemu oraz cechom korzystnie wpływającym na zdrowie i ogólne samopoczucie, sięgać mogą po nią również kobiety ciężarne, dzieci oraz sportowcy.

Źródła:
1. Jaka ryba na obiad? Poradnik konsumenta o rybach i owocach morza, WWF Polska, 2017. Dostęp online: https://www.wwf.pl/sites/default/files/2017-07/Jaka%20ryba%20na%20obiad%2C%20Poradnik%20konsumenta%202017_0.pdf
2. Miruna, w: USDA National Nutrient Database for Standard Reference, Normy Żywienia, Nowelizacja IŻŻ, 2012.
3. Miruna. Notatka encyklopedyczna i systematyka, w: Lux Fish. Dostęp online: http://www.luxfish.pl/miruna
4. Macruronus, w: Wikipedia.org. Dostęp online: https://en.wikipedia.org/wiki/Macruronus
5. Eschmeyer, William N.; Fricke, Ron & van der Laan, Richard (eds.). "Macruronus". Catalog of Fishes. California Academy of Sciences. 29 September 2020.
6. Cohen, D.M., T. Inada, T. Iwamoto and N. Scialabba, 1990. FAO species catalogue. Vol. 10. Gadiform fishes of the world (Order Gadiformes). An annotated and illustrated catalogue of cods, hakes, grenadiers and other gadiform fishes known to date. FAO Fish. Synop. 125(10). Rome: FAO. 442 p.
7. Macruronus magellanicus, w: FishBase. Dostęp online: https://www.fishbase.de/summary/329
8. Miruna – co to za ryba i gdzie występuje? Pudzy. Magazyn wielotematyczny, 11.03.2021 r. Dostęp online: https://pudzy.pl/miruna-co-to-za-ryba-i-gdzie-wystepuje/