Czy masło orzechowe jest zdrowe?

Masło orzechowe jest jednym z najpopularniejszych na świecie produktów tłuszczowych do smarowania pieczywa. Cenimy je za kremową konsystencję oraz wyśmienity oraz niepowtarzalny orzechowy smak. Ale czy masło orzechowe jest zdrowe? W tym artykule postaramy się to wytłumaczyć.

Czym jest masło orzechowe?

Masło orzechowe jest stosunkowo niskoprzetworzonym produktem. W jego skład wchodzą głównie orzeszki ziemne, które są zwykle prażone oraz mielone, aż zmienią się w gładką, kremową pastę.

Prawdziwe masło orzechowe będzie składało się głównie z orzechów, natomiast wiele komercyjnych produktów zawiera dodatkowe składniki w postaci cukrów, olei roślinnych a w skrajnych przypadkach nawet tłuszczów trans. Szukając prawdziwego masła orzechowego przeglądajmy etykiety i szukajmy jak najkrótszego składu oraz zwróćmy uwagę na zawartość orzechów, która powinna znajdować się w okolicach 100% produktu.

Według przeglądu badań naukowych z dnia 9 maja 2017 roku oceniających wpływ nadmiernego spożycia cukru na choroby układu krążenia u dzieci stwierdzono, że istnieją mocne dowody powiązania negatywnego wpływu cukru na układ krążenia. Komitet uznał, że zalecane jest spożywanie mniej niż 25 gram cukru dziennie przez dzieci oraz unikanie podawania cukru u dzieci poniżej 2 lat.

Inny przegląd wielu badań sporządzony przez D Mozaffarian, który sprawdzał wpływ kwasów tłuszczowych trans ( TFA ) na zdrowie. Wykazał, że TFA wpływa na wiele niekorzystnych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego oraz na zwiększenie ryzyka zdarzeń związanych z chorobą wieńcową.

Podsumowując wybierajmy masło orzechowe oraz inne produkty zawierające w swoim składzie jak najkrótszą listę półproduktów użytych podczas produkcji. Mamy wtedy dużo większą szansę, że produkt nie zawiera substancji mogących negatywnie wpływać na zdrowie naszego organizmu.

 

Masło orzechowe nie dla osób z alergią

Osoby z alergią na orzeszki ziemne niestety nie mogą czerpać przyjemności z masła orzechowego.

Uważa się, że alergia na orzeszki ziemne jest drugą najczęstszą alergią na żywność i występuje:

Aby wywołać reakcję alergiczną w przypadku osób silnie uczulonych wystarczy 1/2000 pojedynczego orzeszka ziemnego. Wykazano również, że w przypadku osób dorosłych ilość orzeszków ziemnych jaka była potrzebna do wywołania reakcji alergicznej wahała się pomiędzy jednym małym fragmentem, a dwoma orzeszkami ziemnymi.

 

Masło orzechowe jest bogatym źródłem białka

Masło orzechowe zawiera aż 25 gramów białka w 100 gramowej porcji, co jest dość wysoką ilością w porównaniu do innych produktów pochodzenia roślinnego. Jednak pomimo tak dużej zawartości tego makroskładnika zawiera niewielką ilość metioniny, która jest aminokwasem wchodzącym w skład białek i pełni kluczową rolę w procesie tworzenia nowych białek w komórkach.

Osoby bazujące na białku pochodzącym z masła orzechowego, które zawiera orzeszki ziemne będące częścią roślin strączkowych są bardziej narażone na niedobór metioniny. Oczywiście istnieją również badania, które sugerują pewne korzyści zdrowotne z niedoboru tego składnika w diecie.

Badania udokumentowały, że ograniczenie spożywania metioniny zwiększa średnią oraz maksymalną długość życia szczurów i myszy. Pomimo wielu badań przeprowadzonych na zwierzętach brak na chwilę obecną dowodów, że ograniczenie metioniny wpływa na wydłużenie życia u ludzi jednak ze względu na wpływ życia gryzoni na pewno badania będą w przyszłości kontynuowane przez naukowców. My natomiast możemy sobie pozwolić przypuszczać, że ograniczenie metioniny potencjalnie może wpływać pozytywnie na długowieczność.

 

Masło orzechowe zawiera mało węglowodanów

Prawdziwe masło orzechowe zawiera około 20 gramów węglowodanów w 100 gramach produktu co czyni je produktem niskowęglowodanowym. Dlatego świetnie nadaje się do stosowania przez osoby będące na diecie ketogenicznej lub niskowęglowodanowej.

Masło orzechowe należy do produktów zawierających niski indeks glikemiczny co sprawia, że powoduje niski i powolny wzrost poziomu cukru we krwi. Doskonale więc sprawdzi się w diecie osób które pilnują aby średni IG potrawy był zawsze na jak najniższym poziomie, jak i u osób cierpiących na cukrzycę typu drugiego.  

Badania pokazują, że na niski indeks glikemiczny jaki zawiera masło orzechowe może wpływać kwas oleinowy, który jest obecny w tym produkcie.

 

Masło orzechowe ma dużą zawartość zdrowych tłuszczy

Tłuszcze w maśle orzechowym stanowią około 70% wszystkich kalorii. Jest to duża zawartość, która sprawia, że produkt ten jest wysokoenergetyczny ( około 590 kcal / 100 g ).

Włączenie masła orzechowego do swojej diety w umiarkowanej ilości może sprzyjać procesowi odchudzania. Ponieważ orzechy, które są głównym składnikiem masła orzechowego mają właściwości sycące. Przegląd wielu badań epidemiologicznych dokumentuje ujemny związek pomiędzy częstotliwością spożywania orzechów a BMI. Ponadto kilka badań porównujących proces odchudzania kiedy u osób badanych w diecie są zawarte orzechy z osobami wykluczającymi je z diety. Porównanie to wskazuje, że osoby włączające do swojej diety orzechy mają lepszą podatność i większą redukcję wagi w porównaniu do grupy kontrolnej.

W skład tłuszczy zawartych w maśle orzechowym w dużej ilości wchodzi kwas oleinowy. Należy on do rodzaju tłuszczy jednonienasyconych i tak jak wspominaliśmy wcześniej może w pozytywny sposób wpływać między innymi na wrażliwość insulinową.

Innym elementem tłuszczy zawartych w maśle orzechowym jest kwas linolowy należący do rodziny kwasów omega-6. Badania pokazują, że może on wpływać korzystnie w niewielkim stopniu na otyłość oraz jako środek o potencjale przeciwmiażdżycowym.

 

Masło orzechowe zawiera dużo witamin i minerałów

Masło orzechowe jest nie tylko smaczne ale również jest bogatym źródłem witamin i minerałów:

Pamiętajmy jednak, że masło orzechowe jest wysokokaloryczne i w porównaniu do niskokalorycznych produktów roślinnych takich jak brokuły czy szpinak nie jest tak pożywne pod względem witamin i minerałów.

 

Masło orzechowe zawiera przeciwutleniacze

Prawdziwe masło orzechowe jak większość produktów niskoprzetworzonych pochodzenia naturalnego oprócz wymienionych już wcześniej składników odżywczych zawiera również przeciwutleniacze takie jak kwas p-kumarowy i resweratrol.

Kwas p-kumarowy wzbudził ciekawość naukowców ze względu na jego bioaktywność i został szeroko przebadany na zwierzętach. Wykazano, że w przypadku szczurów może on zmniejszać zapalenie stawów oraz również u tych gryzoni łagodzi i zapewnia ochronę przed nefropatią cukrzycową. Natomiast w przypadku nicieni Caenorhabditis elegans poprawia reakcję na stres oksydacyjny i osmozowy.

Resweratrol zawarty w maśle orzechowym wykazuje natomiast działanie zmniejszające ryzyko chorób serca i innych chorób przewlekłych u zwierząt.

 

Masło orzechowe – aflatoksyny

Orzeszki ziemne z których produkuje się masło orzechowe rosną pod ziemią, gdzie często są kolonizowane przez pleśń Aspergillus, która jest źródłem aflatoksyn będących rodzajem mykotoksyn.

Udowodniono, że aflatoksyny negatywnie wpływają na zdrowie zarówno ludzi i zwierząt. Związki te mogą powodować przewlekłe lub ostre efekty toksyczne o charakterze taretogennym, mutagennym, rakotwórczym, immunotoksycznym oraz hepatotoksycznym. Ze względu na rakotwórcze działanie aflatoksyn produkty spożywcze często bada się wybiórczo pod kątem ich obecności.

 

Czy masło orzechowe jest zdrowe? - Podsumowanie

Masło orzechowe zawiera kilka zalet prozdrowotnych oraz kilka wad.

Jest produktem o potencjale sycącym oraz może wspomóc odchudzanie. Bez wątpienia jest też bogatym źródłem witamin i minerałów jednak ze względu na wysoką wartość energetyczną wypada stosunkowo słabo w porównaniu do innych naturalnych produktów niskoenergetycznych.

Z drugiej strony masło orzechowe zawiera też aflatoksyny, których spożywanie w dłuższej perspektywie czasu można powiązać z wieloma groźnymi chorobami – w tym nowotworowymi.

Proponujemy więc o sięganie po ten produkt w umiarkowanych ilościach, co nie powinno spowodować żadnej szkody. Natomiast osobom, które spożywają masło orzechowe w dużej ilości proponujemy jego ograniczenie lub całkowitą eliminację z diety.

 

 

Źródła:

1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27550974/

2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19424218/

3. https://www.slhd.nsw.gov.au/rpa/allergy/

resources/allergy/peanutallergy.pdf

4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18789600/

5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24373243/

6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26663138/

7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18716179/

8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30754681/

9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30047165/

10. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31629762/

11. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24345046/

12. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28513456/