Czy można jeść surowy jarmuż?

Spożywanie warzyw na surowo miewa zbawienny wpływ na stan zdrowia. Szkoda, że tak często bywają pomijane w codziennej diecie. Istnieje roślina ceniona i niedoceniana jednocześnie – znana ze swych właściwości, jednak często popularnością wypiera ją szpinak. Mają bowiem podobny smak, nie wspominając o formie roślinnej i kolorze. Warto pochylić się nad rośliną, która znana od tysięcy lat powraca po przerwie na polskie stoły. W dzisiejszej publikacji przyjrzymy się bliżej jarmużowi.

Czym jest jarmuż?

Brassica oleracea L. var. sabellica L. bliżej znana jako jarmuż to roślina niepozorna. Ot, kilka liści, które łatwo pomylić z wolnorosnącymi chwastami... Okazuje się jednak, że liście te to absolutna skarbnica wartości odżywczych. Gdy czyjś wzrok pada na krzaczasty jarmuż, obejmuje on w rzeczywistości roślinę, której potencjał dostrzeżono już w IV w p.n.e.

Jarmuż należy do roślin jadalnych i niezwykle przydatnych organizmowi. Jednakże czy te niepozorne listki są zdatne do spożycia w surowej formie? Nie ma co przedłużać i trzymać Państwa w niepewności. Odpowiedź brzmi: oczywiście. Jak wiele warzyw, również i to wspaniale smakuje na surowo, choć można podawać je także po obróbce termicznej.

Proszę zauważyć, że nie wszytko zostało tu zawarte. Owszem – surowy jarmuż jest zdatny do spożycia, jednak czy warto jeść go w takiej formie? Fakty wskazują, że wiele spośród warzyw gotowanych traci swoją wartość, gdyż mikroelementy pozostają w wodzie lub wyparowują podczas gotowania. Nie inaczej dzieje się z jarmużem.

Jakie odmiany jarmużu spożywać?

Podobnie jak w przypadku papryki czy pomidorów jarmuż występuje w wielu odmianach, które odróżniają wszelakie czynniki - barwa, smak, wygląd. W przypadku tej rośliny znaleźć można liście w kolorach od jasnej zieleni aż po buraczkowe. Podniebienia głaszczą neutralne smaki, lekka goryczka albo wyczuć się daje naturalna ostrość. Choć liście jarmużu zazwyczaj są pofałdowane, to poszczególne odmiany mają większą lub mniejszą powierzchnię karbowania. Praktycznie wszystkie odmiany są roślinami dwurocznymi, które rosną w celach uprawnych – nie spotkano dotąd plantacji jarmużu–samosiejek. Najbardziej polecane są:

Jest w czym wybierać, zatem wybór stosownej odmiany – zarówno do spożycia na surowo jak i po gotowani/upieczeniu – nie powinien sprawić problemu, gdyż bez wątpienia każdy znajdzie coś dla siebie.

Dlaczego jarmuż jest tak uwielbiany?

Jarmuż znany jest jako roślina jadalna, jednak ze względu na piękny, choć dosyć prosty wygląd, bywa uprawiany także jako roślina ozdobna. Pomijając jednak walory estetyczne, warto docenić, że liście jarmużu są niczym skrzynia kryjąca największe skarby. W tym przypadku zdrowie.

Po pierwsze ta kapustowata roślina plasuje się wysoko na liście najmniej kalorycznych warzyw. 21 g surowego jarmużu zawiera tylko 7 kalorii! W porównaniu do schabowego można by jego kaloryczność porównać do kropli tłuszczu spływającego z kotleta. Jednak oprócz tego, że nie ma zbyt wielu kalorii, jarmuż ma:

- witaminy: A (wzmacnia układ odpornościowy, ma wpływ na widzenie), B (znana tez jako kwas foliowy wspiera funkcjonowanie układu krwiotwórczego, w okresie życia płodowego wspiera prawidłowy rozwój pod względem neurologicznym), C (zwłaszcza wspieranie układu odpornościowego) i K (krzepnięcie krwi, metabolizm układu kostnego);

- mangan (podwyższa poziom libido, poprawia sprawność seksualną, zajmuje się produkcją tyroksyny, chroni przed wolnymi rodnikami, ułatwia wchłanianie i magazynowanie żelaza), wapń (zwiększa gęstość kości, ma działanie odczulające, wspiera funkcjonalność mięśni), miedź (zapobiega zwłaszcza chorobom serca i układu krążenia, niezbędna przy tworzeniu melaniny, działanie bakteriostatyczne), potas (pomaga w utrzymaniu optymalnego ciśnienia krwi i napięcia mięśniowego), magnez (zajmuje się stabilizacją funkcji układu nerwowego, w tym usprawnianiem koncentracji);

- przeciwutleniacze – substancję, których zadaniem jest przeciwdziałanie uszkodzeniom oksydacyjnym, a więc takim, za które odpowiadają związki nazywane wolnymi rodnikami. Ponadto wykazano ich potencjał do zmniejszani ryzyka zachorowań na choroby serca, chorobę Alzheimera oraz niektóre odmiany nowotworowe;

Czy jarmuż może być szkodliwy?

Delikatne liście jarmużu z zaskakującą łatwością wchłaniają pestycydy. Środki ochrony roślin są niestety nagminnie stosowane, zaś ich wypłukanie przed spożyciem bywa niemal niemożliwe. W przypadku jarmużu nie pozostaje nic innego jak unikanie alejek hipermarketów, w których produkty, choć tanie, to niekoniecznie o dobroczynnym wpływie na organizm.

Czy to jednak oznacza, że należy zapomnieć o przepysznych koktajlach, apetycznych sałatkach, aromatycznym pesto? Absolutnie nie. Warto postawić na sprawdzone uprawy ekologiczne, na których rośliny rosną bez kontaktu ze szkodliwymi preparatami. Może to tez być okazja do spróbowania własnych sił i posadzenia jarmużu we własnym ogródku. Jego uprawa nie należy do skomplikowanych, zaś satysfakcja z serwowania ''własnych'' warzyw jest przeogromna.

Równie istotny jest także sposób przechowywania jarmużu. Co prawda mięsiste liście nie są podatne na szybkie gnicie, to jednak mając na szali taką bombę zdrowotną, warto zadbać o to, by wystarczyła ona na długo. Jarmuż należy namoczyć w wodzie przez dwie minuty, a kolejno zamknąć szczelnie w pudełku, które należy przechowywać w lodówce. Liście dają się też mrozić, co w żadnym stopniu nie przyczynia się do utraty wartości ich odżywczych.

Surowy jarmuż to genialna alternatywa dla pietruszki, rukoli, szpinaku. Fantastycznie smakuje w koktajlach owocowo-warzywnych (np. z burakiem i pestkami dyni). Gotowany i smażony zachwyci kubki smakowe miłośników kuchni włoskiej w postaci sosów i dodatków do makaronów. Choć mało popularny, niezbyt pozorny i niekoniecznie słodki niczym czekolada to nie może być zapominany i niedoceniany. Kilkadziesiąt gramów dziennie wystarczy, by wzbogacić swój organizm w witaminy i mikroelementy wpływające na hemostazę.

 

Źródła:

1. https://fdc.nal.usda.gov/

fdc-app.html#/food-details/323505/nutrients

2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22744944/

3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/

pmc/articles/PMC3614697/