Czy dieta niskowęglowodanowa może zaburzać gospodarkę hormonalną u kobiet?

Układ hormonalny kontroluje fizjologiczne funkcje organizmu, zapewniając jego homeostazę, działając jako regulator i odpowiedzialny za nasze zdrowie. Czy sposób, w jaki jemy, wpływa na to, jak to działa? Jak powinna wyglądać dieta w przypadku wystąpienia pewnych zaburzeń hormonalnych? Czy dieta niskowęglowodanowa może zaburzać gospodarkę hormonalną kobiet?

Dieta a regulacja hormonów – rola żywienia w gospodarce hormonalnej organizmu 

Sposób, w jaki jemy, bezpośrednio wpływa na funkcjonowanie naszych hormonów. Ważna jest również wykonywana aktywność fizyczna i to, czy w dzieciństwie mieliśmy okazję karmić piersią. Wybrane hormony mogą być podatne na: Zmiany w bilansie energetycznym. Na przykład niewystarczająca podaż energii może być związana z dysfunkcją jajników, występowaniem cykli bezowulacyjnych, skróconą fazą lutealną i niższym stężeniem progesteronu we krwi. Dlatego długotrwała, bardzo restrykcyjna dieta może doprowadzić nawet do całkowitego ustania cyklu miesiączkowego. To decyduje o znaczeniu prawidłowej podaży składników odżywczych i makroelementów, na przykład dla kobiet w wieku rozrodczym, które starają się zajść w ciążę. Naukowcy zwracają uwagę, że odpowiednia dieta, właściwy dobór składników, produktów i relacji między nimi korzystnie wpływa na płodność kobiet i odwrotnie. Jaka dieta będzie wskazana. Czy dieta niskowęglowodanowa może zaburzać gospodarkę hormonalną u kobiet?

Dieta niskowęglowodanowa może powodować nieregularne cykle miesiączkowe lub brak miesiączki u niektórych kobiet

Jeśli Twoja dieta jest bardzo restrykcyjna, możesz doświadczyć nieregularnych cykli miesiączkowych lub braku miesiączki. Brak miesiączki definiuje się jako brak cyklu miesiączkowego przez 3 miesiące lub dłużej. Najczęstszą przyczyną braku miesiączki jest funkcjonalny brak miesiączki podwzgórza, który może wynikać z bardzo niskokalorycznej diety, zaburzeń odżywiania , utraty wagi, doświadczania stresu lub nadmiernego wysiłku fizycznego. Ograniczenie węglowodanów może przyczynić się do niektórych z tych przyczyn.

Brak miesiączki występuje w wyniku spadku poziomu wielu hormonów, takich jak hormon uwalniający gonadotropiny, który rozpoczyna cykl menstruacyjny. Powoduje to efekt domina, powodując spadek poziomu innych hormonów, takich jak hormon luteinizujący, hormon folikulotropowy, estrogen, progesteron i testosteron (11Zaufane źródło).
Zmiany te mogą spowolnić niektóre funkcje podwzgórza, obszaru mózgu odpowiedzialnego za uwalnianie hormonów.
Niski poziom leptyny , hormonu wytwarzanego przez komórki tłuszczowe, jest kolejną potencjalną przyczyną braku miesiączki i nieregularnych miesiączek. Badania sugerują, że kobiety potrzebują pewnego poziomu leptyny, aby utrzymać prawidłowe funkcje menstruacyjne. Jeśli twoje spożycie węglowodanów lub kalorii jest zbyt niskie, może to obniżać poziom leptyny i zakłócać zdolność leptyny do regulowania hormonów reprodukcyjnych. Dotyczy to szczególnie kobiet z niedowagą lub szczupłych na diecie niskowęglowodanowej. W narracyjnym przeglądzie badań nad sportowcami i ich dietą z 2021 r. autorzy poinformowali, że sportowcy często spożywają zbyt mało kalorii, zwłaszcza węglowodanów, co może wpływać na menstruację i inne ważne procesy metaboliczne. Jednak badania nad brakiem miesiączki i dietami niskowęglowodanowymi są wciąż skąpe. Badania, które zgłaszają brak miesiączki jako efekt uboczny, były zwykle przeprowadzane tylko u kobiet stosujących dietę głównie niskowęglowodanową przez długi czas.
Jedno małe badanie z 2003 r. dotyczyło 20 nastoletnich dziewcząt stosujących dietę ketogeniczną (bardzo niskowęglowodanową) w leczeniu padaczki. Naukowcy odkryli, że 45% doświadczyło problemów menstruacyjnych, a 6 doświadczyło braku miesiączki podczas 6-miesięcznego okresu badania.

Jakie są zasady diety niskowęglowodanowej? 

Węglowodany są jednym z trzech niezbędnych składników odżywczych. W ciele pełnią przede wszystkim funkcję energetyczną – zapewniając siłę do funkcjonowania mózgu i pracy wszystkich mięśni. Dieta niskowęglowodanowa to dieta, w której jedynym założeniem jest ograniczenie węglowodanów, co wiąże się z ograniczeniem spożycia produktów zbożowych, takich jak chleb, makaron, kasza, ryż, niektóre owoce i warzywa oraz strąki i bogata cukier. Dieta bogata w białko i tłuszcz. Na diecie niskowęglowodanowej tłuszcz dostarcza najwięcej energii i powinien stanowić od 25 do 45 procent dziennej wartości kalorycznej. Nie ma jednak konkretnych wytycznych dotyczących tego, jaki rodzaj tłuszczu należy przede wszystkim spożywać. Badania wykazały, że dieta niskowęglowodanowa oparta na tłuszczach zwierzęcych (masło, jajka, tłuste mięso, tłuste nabiał) podnosi poziom cholesterolu LDL (potocznie zwanego złym cholesterolem), co zwiększa ryzyko chorób układu krążenia.

Diety niskowęglowodanowe i niskokaloryczne mogą wpływać na nadnercza kobiet

Wszystkie trzy gruczoły oddziałują w złożony sposób, aby utrzymać równowagę hormonów. Jest to znane jako oś podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA). Oś HPA odpowiada za regulację poziomu stresu, nastroju, emocji, trawienia, układu odpornościowego, popędu seksualnego, metabolizmu , poziomu energii i nie tylko. Gruczoły są wrażliwe na takie rzeczy, jak spożycie kalorii , stres i poziom ćwiczeń. Długotrwały stres może spowodować nadprodukcję hormonów kortyzolu i noradrenaliny, powodując nierównowagę, która zwiększa nacisk na podwzgórze, przysadkę i nadnercza. Ta ciągła presja może ostatecznie doprowadzić do dysfunkcji osi HPA. Chociaż mogłeś słyszeć termin „zmęczenie nadnerczy” związany z podobnymi problemami zdrowotnymi wynikającymi z długotrwałego stresu, nie jest to termin medyczny i jego użycie jest kontrowersyjne. Przyjętym terminem medycznym jest dysfunkcja osi HPA. Objawy dysfunkcji osi HPA obejmują problemy ze snem, osłabiony układ odpornościowy i większe ryzyko długotrwałych problemów zdrowotnych, takich jak choroby układu krążenia , wrzody żołądka i zaburzenia psychiczne. Badania nad zmianami diety u osób z otyłością sugerują, że spożywanie zbyt małej ilości kalorii może działać jako stresor, zwiększając produkcję kortyzolu – powszechnie znanego jako „hormon stresu”. Jednak w wielu z tych badań nie stwierdzono problemów z funkcją osi HPA. Starsze badanie z 2007 roku wykazało, że niezależnie od utraty wagi dieta niskowęglowodanowa zwiększała poziom kortyzolu w porównaniu z dietą o umiarkowanej zawartości tłuszczu i umiarkowanej zawartości węglowodanów. Ale ci badacze badali tylko otyłych mężczyzn. Potrzeba więcej dowodów, aby zrozumieć związek między dietą a poziomem kortyzolu.

Dieta niskowęglowodanowa - efekty.

Dieta niskowęglowodanowa może pomóc Ci schudnąć. Jej skuteczność opiera się na założeniu, że insulina odpowiada za zwiększenie odkładania się tkanki tłuszczowej. Znaczące ograniczenie podaży węglowodanów w diecie obniża stężenie insuliny. Zmniejszenie spożycia węglowodanów może być świetnym rozwiązaniem, jeśli masz problemy z rozpoczęciem redukcji węglowodanów, a Twoja waga jest w stagnacji pomimo wysiłków zmierzających do utraty wagi. Ponieważ w dwuletnich badaniach Shai i współpracowników może udowodnić, że najskuteczniejsze diety to te, które obniżają zawartość węglowodanów i zwiększają dostępność tłuszczów. Mniejszy wpływ na to miały natomiast następujące diety: dieta niskotłuszczowa i dieta śródziemnomorska. Efekt ten utrzymywał się przez 5 miesięcy. Po tym czasie osoby na diecie niskowęglowodanowej zaczęły nieznacznie przybierać na wadze, podobnie jak dieta śródziemnomorska w wieku 10 miesięcy. Pod koniec badania obie diety nadal wykazywały statystycznie istotną utratę wagi. Oznacza to, że przy diecie niskowęglowodanowej może być łatwiej rozpocząć proces odchudzania. Jednak już po kilku miesiącach można z powodzeniem wznowić klasyczną dystrybucję makroskładników dla dalszego skutecznego odchudzania.

Jak wpływa dieta niskowęglowodanowa na zdrowie i układ hormonalny kobiet?

Kwestia bezpiecznego stosowania diety niskowęglowodanowej pozostaje słabo poznana. Jego wpływ na zdrowie nie został w pełni zbadany, a dotychczasowe ustalenia są sprzeczne. Z jednej strony diety bogatsze w białko i tłuszcze niż węglowodany mają zdolność stymulowania metabolizmu tkanki tłuszczowej i prowadzą do utraty wagi, a z drugiej są zdrowymi, ryzykownymi wariantami diet eliminacyjnych. Wiele organizacji prozdrowotnych ostrzega przed stosowaniem diety ketogenicznej, m.in. American Dietetic Association i American Heart Association. Związki te wskazują na potencjalnie niebezpieczne konsekwencje medyczne diety niskowęglowodanowej u ludzi — zwłaszcza tych z chorobami układu krążenia i układu krążenia, cukrzycą i nadciśnieniem. Nagromadzone ciała ketonowe mogą prowadzić do zaburzeń metabolizmu insuliny oraz upośledzenia funkcji wątroby i nerek. Wykluczenie z diety węglowodanów, których źródłem są produkty pochodzenia roślinnego może prowadzić do poważnych niedoborów składników odżywczych – m.in. Witaminy, mikro i makroelementy oraz woda. Co z kolei wpływa na gospodarkę hormonalną.

Źródła:

1. https://pacjent.gov.pl/diety/jak-zdrowo-sie-odzywiac